- Artikels
Voor elk probleem een oplossing – deel 2
Nieuwe situaties of kleine veranderingen zijn voor vele paarden een struikelblok. Een plas water, een plastiek zeil, een jas die over de omheining van de piste hangt, de kat die plots voorbij rent, een nauwe doorgang, … Het is belangrijk om in deze moeilijke situaties de controle over de bewegingen van je paard te kunnen behouden. Een paard is van nature wantrouwig. Ze zijn voorgeprogrammeerd om te vluchten wanneer ze zich in een, voor hen, gevaarlijke situatie bevinden. Aan de hand van training kan je je paard leren omgaan met verschillende prikkels en hun leren zo hun grenzen te verleggen.
Bodemschuw?
Je paard is angstig bij veranderingen op de grond, een lichtinval, een natte plek in de piste, … Je rijdt je proef en opeens staat hij stil omdat de bodem er even anders uit ziet. Vervelend inderdaad. Maar laten we het eens van dichterbij bekijken. Het is te begrijpen dat je paard liever een route neemt als hij onzeker is, maar als trainer is het onze taak om hem ervan te overtuigen om toch onze uitgestippelde route te volgen. Dwingen is een optie, maar hier kies je dan voor een korte termijn oplossing en riskeer je dat je hem nog banger hebt gemaakt en hij de volgende keer nog heftiger zal reageren. Dus dit zou ik zeker niet aanraden. Hoe meer druk je uitoefent wanneer hij aarzelt, hij meer hij die plaats associeert met iets onaangenaam en pijn. Zo creëer je een vicieuze cirkel en worden de paarden nog angstiger voor verandering.
Ga stap voor stap te werk. Aan de hand van grondwerk kan je je paard leren om heel wat hindernissen te overwinnen. Dit geeft een boost aan het zelfvertrouwen, zowel voor je paard als voor jou als ruiter.
Om je paard bijvoorbeeld ontspannen over een plastiek zeil te laten stappen leer je hem op zoek te gaan naar een oplossing in plaats van te vluchten. Vraag je paard om telkens een stapje dichterbij te komen. Als hij dit doet beloon je hem door de druk te lossen en hem te strelen zodat hij zich leert ontspannen.
Laat hem kijken en aan het zeil ruiken als hij dit wil. Leg eventueel stukjes wortel op het zeil, zo geef je hem de tijd om te ontdekken dat het toch niet zo gevaarlijk is als hij eerst dacht. Leg zelf de nadruk niet zozeer op het plastiek zeil, maar op het feit dat je paard reageert op je vraag om voorwaarts te gaan. Het zeil op zich is niet belangrijk, wel je basishulpen (dit geldt zowel naast als op je paard). Zorg dat deze op elk moment prioriteit hebben zodat deze belangrijker worden dan zijn vluchtreflex. Een goede mix van vertrouwen, respect en geduld wordt altijd beloond. Onderschat deze oefeningen niet. Een goede basiskennis van het grondwerk, een zelfzekere houding en enige ervaring is nodig om dit op een veilige en vlotte manier aan te leren. Sommige paarden zullen heel rustig en beheerst over het zeil stappen. Anderen daarentegen kunnen nogal verrassend uit de hoek komen. Feeling en timing zijn hier heel belangrijk.
Angst en nieuwsgierigheid zijn nauw met elkaar verbonden. Neem het enge voorwerp (hier het blauwe zeil) en laat het achter je op de grond slepen terwijl je met je paard rustig verder stapt alsof er niks aan de hand is. Hij is bang van het zeil, maar aangezien het zeil nu wegloopt van je paard begint hij het wel interessant te vinden. Hij wordt nieuwsgierig en gaat het enge voorwerp volgen. Zo slaag je erin de rollen om te draaien en je paard open te stellen voor nieuwe dingen. Laat het zeil af en toe los maar stap gewoon verder. Doe dit zowel aan de linker als aan de rechter kant. Hetzelfde principe kan je toepassen met een grote bal, een vlag, een regenjas enz…
Zorg ervoor dat enge voorwerpen zelf ‘weglopen’ van je paard. Stap (in een beginfase) nooit recht naar ze toe. Je zal hem alleen maar banger maken. Dit principe verklaart waarom men met paarden de koeien gaat drijven. Zolang de koeien wegstappen van de paarden vinden de paarden het interessant. Ze beheersen de situatie.
Een weigering aan de waterbak / hindernis
Weigert je paard aan de waterbak, of als je een hindernis met bidet wil springen? Vraag je dan af waar het juist wringt. Is je paard ‘koud aan het been’? Is het paard onzeker? Ben je zelf onzeker bij het naderen van de hindernis? Neem je tijd en leg de nadruk op je been- en teugelhulpen in de plaats van de hindernis zelf. Beloon elke pas in de juiste richting. Indien nodig, oefen je eerst aan de hand, laat je paard eens springen aan de longe en herhaal nadien bereden. Verlaag de hindernis, maak het voor jullie beide heel eenvoudig en beloon wanneer hij de moed heeft gevonden om toch de stap te zetten. Van zodra je paard de hindernis / waterbak met iets positief heeft geassocieerd, is het de volgende keer al een stuk eenvoudiger.
Blijf rustig en word niet kwaad, hierdoor wordt je paard nog angstiger, gaat hij zich nog meer gaan verzetten omdat hij zich niet begrepen voelt. Het is begrijpelijk dat een paard de waterbak gaat vermijden als het de plek is waar er conflict heerst tussen paard en ruiter. Ga voor een lange termijn oplossing, zodat je paard er zelf over wil en niet moet.
Nauwe doorgangen
Nauwe doorgangen, kleine of lage ruimtes zijn ook niet altijd de favoriete plekjes van het paard. Paarden zijn kuddedieren die oorspronkelijk in open vlaktes leven. Dit verklaart waarom sommigen het zo moeilijk hebben met kleine nauwe ruimtes. Ook hier kan je hen leren omgaan met hun angsten.
Maak een gang met bijvoorbeeld twee hindernissen. De afstand tussen de hindernissen ga je telkens iets verkleinen naargelang de vorderingen van je paard. Laat hem even stilstaan tussen de hindernissen en beloon hem zodat hij deze plaats als positief ervaart. Laat hem zowel voorwaarts als achterwaarts door de gang stappen. Dit is ook een goede oefening voor paarden die moeilijk de trailer op gaan…
Probeer je paard ook eens achterwaarts de stal in en uit te laten gaan. Je leert je paard zo nadenken en aan je hulpen gehoorzamen. Neem hiervoor de nodige tijd, sommige paarden zullen dit eerst wel heel raar vinden en wat onzeker reageren.
Probeer ‘out of the box’ te denken en geef je paard nieuwe uitdagingen waardoor hij steeds beter wordt in het vinden van oplossingen. Ik noem het puzzels. Begin met eenvoudige puzzels zodat de kans op slagen maximaal is. Hoe meer hij er in slaagt om de ‘puzzel’ op te lossen, hoe liever hij puzzelt en uitkijkt naar de volgende.
Deken vs. plastiek
Vaak ga je, onbewust, zelf de angst van je paard aanwakkeren. Indien ik jullie zou vragen om een deken te nemen en dat op jullie paard te leggen, dan ga je dit waarschijnlijk zonder aarzelen doen. Het is ‘maar’ een deken. Vraag jullie nadien om een plastiek zeil te nemen (die dezelfde afmeting en kleur heeft als het deken), dan zal je raar opkijken en aarzelen. Je houding verraadt je onzekerheid en deze zet je over op je paard. Je paard voelt je twijfel en de kans is groot dat hij niet blijft stilstaan of zelf probeert weg te vluchten bij het zien van het plastiek zeil. Als je op voorhand denkt dat je paard bang zal zijn, dan komt dit meestal ook uit… zo zie je maar dat je lichaamstaal je paard voortdurend beïnvloedt. Door hier bewust mee om te gaan zal je al snel merken dat je paard je meer zal gaan vertrouwen…
Heb je een angstig, onzeker paard en voel je jezelf hierdoor ook onzeker, laat je dan begeleiden zodat misverstanden en ongelukken vermeden worden.
Lees ook: Voor elk probleem een oplossing -deel 1